در مناطق غرب مازندران و شرق گیلان تا چهار سده پیش از این، مذهب شیعه زیدیه، مذهبی رایج و پر طرفدار بوده است.
تاریخ و فرهنگ مردمان این مناطق از شمال ایران در مقطع حضور زیدیان، یعنی از قرن سوم تا قرن دهم هجری، نیازمند پژوهشهای بیشتری است.
🔹از زیدی مذهبانِ گیلان و مازندران متونی بس کهن و ارزشمند باقی مانده که تاکنون منتشر نشده و پُر از اطلاعات تاریخی و فرهنگی و مذهبی است.
🔹در حاشیه برگی از یک متن فقهی از زیدیان گیلان به نام الابانة مطلبی دیده میشود در باره حداقل میزان نفقه یک سال زوجه که بر عهده مرد واجب است. این نوشته مربوط به قرن هفتم هجری یعنی حدود هشتصد سال پیش است که به زبان فارسی در گیلان نوشته و میتواند گوشهای از وضعیت اقتصادی و فرهنگی گیلان آن روزگار را روشن کند.